Autor: Duszpasterstwo

Z nastaniem września ożywiają się budynki szkolne i inne instytucje, przystępują do pracy uczniowie i osoby dorosłe powracające z urlopów. Podejmujmy pracę nie jako niewolnicy, zmuszeni do niej koniecznościami życiowymi, wedle porzekadła: „bez pracy nie ma kołaczy”. Zauważmy jej godność i skutki pozamaterialne.

Naturalna godność i wartość pracy wyraża się w tym, że służy ona rozwojowi człowieka. Poprzez pracę człowiek realizuje swoje możliwości: wzmacnia siły duchowe i fizyczne, zdobywa zręczność, doświadczenie, wiedzę, umiejętność, wytrwałość, wzmacnia siłę swego charakteru, poczucie obowiązku, zdolność do poświęcenia.

Chrześcijanin dostrzega także nadprzyrodzoną godność pracy. Polega ona najpierw na tym, że człowiek został przez Boga powołany do pracy, i przez pracę współdziała z Nim. Myśl tę szerzej rozwija św. Jan Paweł II: „człowiek stworzony na obraz Boga, przez swoją pracę uczestniczy w dziele swego Stwórcy – i na miarę swoich ludzkich możliwości poniekąd dalej je rozwija i dopełnia, postępując wciąż naprzód w odsłanianiu ukrytych w całym stworzeniu zasobów i wartości” (enc. Laborem exercens, nr 25). Ponadto trud pracy w pewnym sensie może być współuczestnictwem w Krzyżu Chrystusa. Jak uczy św. Jan Paweł II, „w pracy ludzkiej chrześcijanin odnajduje cząstkę Chrystusowego Krzyża i przyjmuje ją w tym samym duchu odkupienia, w którym Chrystus przyjął za nas swój Krzyż” (tamże, nr 27). Dzięki pracy człowiek wchodzi także w rzeczywistość zmartwychwstania Chrystusa. Chrystus wszedł do chwały przez Krzyż, podobnie chrześcijanin odnajduje w trudzie pracy „przebłysk nowego życia, nowego dobra, jakby zapowiedź nowego nieba i nowej ziemi” (tamże).

Powyższe spojrzenie na pracę prowadzi do pewnej konkluzji. Skoro przez pracę człowiek współdziała z Bogiem, przetwarza świat i doskonali siebie, to pracując, staje się niejako ofiarnikiem, który składa Bogu to, co mu zostało powierzone, ale w postaci już udoskonalonej, uczłowieczonej. W ten sposób praca staje się ofiarą składaną Bogu, a powszechne powołanie do pracy staje się powszechnym powołaniem do świętości.

Wartość i godność pracy doceniali nasi przodkowie, o czym świadczą polskie przysłowia, na przykład:

„Praca zawsze popłaca;

Bez pracy trudno dostąpić honoru;

Bez pracy żyją tylko ptacy;

Bóg bez pracy nic nie daje;

Praca dla Pana Boga, pożytek dla ludzi;

Praca pozłaca;

Praca z ochotą przerabia słomę w złoto;

Za pracą wszelka szczęśliwość przychodzi;

Kto pracuje, Boga chwali; Za pracę i niebo kupić”

(Nowa księga przysłów polskich, t. 2, s. 1049 nn.)

Pracujmy zatem solidnie, z ochotą, a nawet z radością. Nie schodźmy jednak na skrajności, nie bądźmy pracoholikami. Szanujmy niedzielę jako dzień wolny od pracy. Po Mszy św. niedzielnej warto, w gromie rodziny lub przyjaciół, udać się na spacer czy nawet na dłuższą wędrówkę. Bractwo św. Jakuba w Przeworsku zaprasza na przejście przedostatniego etapu Podkarpackiej Drogi Jakubowej, prowadzącego z Góry Ropczyckiej do Zawady, w niedzielę 15 września. Rozpocznie się ono Mszą św. w kościele św. Jakuba w Górze Ropczyckiej o godz. 9.00.

                                                                              Ks. Kazimierz Bełch

Duszpasterstwo Turystyczne Archidiecezji Przemyskiej i Duszpasterstwo Turystyczne Diecezji Rzeszowskiej zaprasza Przewodników Turystycznych, Pilotów wycieczek, Organizatorów turystyki grupowej i wszystkich miłośników turystyki, którzy wiosną tego roku wzięli udział w szkoleniach na odebranie Licencji do oprowadzania po obiektach sakralnych.

Wręczenie Licencji odbędzie się w OWR CARITAS Diecezji Rzeszowskiej, w Myczkowcach w Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny tj. w dniu 15 sierpnia 2019 r. o godz. 18:00.

Ksiądz Dyrektor Ośrodka CARITAS prosi o potwierdzenie udziału w spotkaniu myczkowce@myczkowce.org.pl

Równocześnie wyjaśnia się, że opóźnienie wynikłe z ich wcześniejszego przygotowania nie zależało od Duszpasterstwa Turystycznego, ale było omawiane na spotkaniu roboczym Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek w celu wypracowania wspólnego stanowiska w tej sprawie dla całej Polski.

Osoby, które nie będą mogły przybyć do OWR CARITAS, będą mogły odebrać Licencje w Oddziałach PTTK w Rzeszowie, Sanoku, Krośnie i Przemyślu, JSPTiPW w Jarosławiu.

Szczęść Boże

Ks. Przemysław Dudek, Ks. Piotr Bartnik 

Sobór Watykański II określa Maryję jako „znak niezawodnej nadziei i pociechy” (Konstytucja Lumen gentium, nr 68). Znak ten ukazał się szczególnie nad polskim niebem i urzeka nasz naród od wieków, o czym dobitnie świadczą rozliczne sanktuaria maryjne. Sanktuaria te – to miejsca nadzwyczajnej interwencji Boga przez wstawiennictwo Maryi, a zatem miejsca cudowne. Z drugiej strony sanktuaria – to miejsca omodlone przez całe pokolenia pielgrzymów, którzy swoje nadzieje złożyli w ręce Maryi. Rodzą się one powoli, na klęczkach.

Sanktuaria maryjne, rozrzucone na polskiej ziemi, w liczbie ok. 470, są jak kamienie milowe, położone po to, aby wyznaczać szlak naszej wędrówki ziemskiej. Kardynał Wyszyński wyznał: „Jakże szczęśliwi jesteśmy, że właśnie Polska ma tyle ośrodków głębokiej, rzetelnej czci Maryi. Patrzę na sanktuaria maryjne, jak gdyby na wielkie Betlejem, jak na olbrzymie kołyski, rozstawione po całym kraju, gdzie rodzi się Chrystus dla Polski drugiego tysiąclecia” ( Z dawna Polski Tyś Królową, s. 8).

Sierpień jest miesiącem maryjnym. Ton nadaje mu uroczystość Wniebowzięcia NMP, starożytne święto skupiające w sobie liczne prawdy wiary dotyczące Maryi. Uroczystość ta jest głęboko przeżywana zwłaszcza w pobożności ludowej, gdzie jest związana z różnymi zwyczajami, a przede wszystkim z błogosławieństwem pachnących ziół. Nawiedzając w tym czasie sanktuaria maryjne, wczuwajmy się w ten nurt ludowej pobożności, z której – jak wiadomo – te sanktuaria wyrosły i którą nadal żyją.

Dla przykładu posłuchajmy, jak przeżywa Wniebowzięcie NMP poeta, biskup Józef Zawitkowski. Oto jego modlitwa: „Matko moja Zasypiająca. Matko moja Wniebowzięta. Tęsknię za Tobą. Zbieram dla Ciebie, moja Matko Zielna, najpiękniejsze kwiaty, kłosy, owoce i zioła.

Najpiękniejszy kwiecie tej ziemi. Patrzę w Twój święty obraz i mówię do Ciebie: Bądź pozdrowiona. Najświętsza Panno, Ty jesteś taka na obrazach śliczna. Chcę być do Ciebie, jak do Matki, podobny.

Zabierz mnie stąd. Przyjdź po mnie, Matko, w dzień mojego wniebowzięcia. Przyjdę utrudzony z wiązanką dobrych czynów. Panu memu w niebie oddam najurodziwsze kłosy i owoce, a Tobie, Matko, przynoszę polskie kwiaty.

Matko Zielna, zrób dla nas taki kącik w niebie: dla tych, których kochasz, byśmy Cię tam mogli chwalić Godzinkami i polskimi pieśniami. O łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo – Matko moja Wniebowzięta” (Rozważania różańcowe).

W pobożności ludowej bpa Zawitkowskiego nie brakuje także treści patriotycznych: „Kocham, Matko, ten naród, który obrał Cię za Królową. Tyś Zwycięską, boś moc okazała pod Grunwaldem, Częstochową i Warszawą. Królowo Polski, teraz uczyń drugi cud nad Wisłą, żeby Polska była Polską Chrystusową i Maryjną” (tamże).    

Maryjny szlak w miesiącu sierpniu na Podkarpaciu wiedzie przede wszystkim do Kalwarii Pacławskiej na obchody Wielkiego Odpustu w dniach 12-15 sierpnia. Ale zaroją się także drogi prowadzące do innych sanktuariów maryjnych Podkarpacia i całej Polski. Warto wybrać któreś z sanktuariów i ruszyć w drogę, by tam przeżywać Wniebowzięcie naszej Matki i Królowej.

Ks. Kazimierz Bełch

Znajdź Mszę Świętą

Parafie Archidiecezji Przemyskiej w internecie – aktualizacja – czerwiec 2019

„Pragnę z całego serca, aby turystyka była zawsze sposobnością do owocnych spotkań:

• do spotkania z Bogiem, który w stworzeniu i w dziełach ludzkich ukazuje nam swoją Miłość i Opatrzność;
• do spotkania z sobą samym, w postawie milczącej refleksji i wsłuchania się w głos własnego wnętrza;
• do spotkania z innymi, które pozwoli budować zgodne współistnienie między ludźmi i narodami.”

– orędzie św. Jana Pawła II na XXI Światowy Dzień Turystyki (27.IX.2000)

W Ewangeliach czytamy, że Jezus, po odpowiednim przygotowaniu apostołów, wysłał ich po dwóch do różnych miejscowości, aby głosili Dobrą Nowinę, wyrzucali złe duchy i uzdrawiali chorych. Po wypełnieniu tych zadań apostołowie powrócili z radością i opowiedzieli Jezusowi o wszystkim, czego dokonali. Wówczas Jezus odesłał ich na odpoczynek. Powiedział: „Pójdźcie wy sami osobno na miejsce ustronne i odpocznijcie nieco” (Mk 6, 30-32).

Życie jest tak zorganizowane, że praca przeplata się z odpoczynkiem. Uwidacznia się to w całej przyrodzie, także w naszym organizmie, na przykład w działaniu serca. Między kolejnymi uderzeniami serca występują obydwie fazy: skurcz, czyli intensywna praca serca, i rozkurcz – faza odpoczynku. W cyklu dobowym jest podobnie: po kilkunastu godzinach różnego rodzaju zajęć zapadamy w sen, aby intensywnie odpoczywać. Po dłuższej całorocznej pracy potrzebny jest dłuższy odpoczynek w formie wakacji dla dzieci i młodzieży lub w formie urlopu dla dorosłych. Obecnie, u progu wakacji i urlopów, jesteśmy w podobnej sytuacji, jak apostołowie po powrocie z wyprawy misyjnej. Jezus mówi do nas: „Odpocznijcie nieco”.

Odpoczynek po pracy jest nie tylko uprawnieniem, ale i obowiązkiem. Jest on konieczny dla regeneracji sił, a także dla rozwoju i doskonalenia siebie. Jak przez pracę dążymy do tego, by zarobić jakiś grosz i w konsekwencji „więcej mieć”, tak w czasie wolnym mamy szansę, aby „bardziej być”. W wolnym czasie można pełniej odnaleźć siebie, odkryć swoje zdolności i zamiłowania. W godzinach czasu wolnego nawet spojrzenie na otaczającą nas przyrodę czy dzieła rąk ludzkich ma charakter kontemplacyjny i twórczy.

Chcąc z pożytkiem przeżywać czas urlopu czy wakacji, trzeba go zaplanować i odpowiednio zorganizować. Nie może to być czas odpoczywania czysto biernego i bezmyślnego. Jezus, wysyłając apostołów na odpoczynek, zalecił im turystykę. Rzekł: „Idźcie (…) na miejsce ustronne”. Zalecenie to do dzisiaj nic nie straciło ze swej aktualności, a dla mieszkańców miast jest niemal nakazem. W okres wakacji i urlopów trzeba też wkalkulować czyny miłości bliźniego: odwiedziny krewnych, przyjaciół i znajomych, pomoc osobom samotnym i chorym, pomoc w pracy polowej mieszkającym na wsi, utrudzonym rodzicom i krewnym.

W czasie wakacji i urlopu nie może również zabraknąć kontaktu z Bogiem. Bowiem życie religijne, uregulowanie stosunku do Boga, a w rezultacie spokój sumienia – stanowią istotny warunek pełnego odprężenia i regeneracji sił, zwłaszcza duchowych. Warto część wakacji i urlopu przeznaczyć na intensywniejsze pogłębianie życia religijnego. Celowi temu służą organizowane w okresie letnim dni skupienia i rekolekcje. Szczególnie godne zalecenia są 15-dniowe rekolekcje oazowe dla młodzieży i dla rodzin, jak również tygodniowe tzw. Wakacje z Bogiem, prowadzone przez Ruch Apostolstwa Młodzieży. W czasie wakacji organizuje się również piesze pielgrzymki, które łączą element wysiłku fizycznego z religijną formacją.

Przeżyty w ten sposób czas urlopów i wakacji wzmocni nasze siły fizyczne i duchowe, da wiele radosnych przeżyć i duchowo ubogaci. W ten sposób przysposobi nas do podjęcia na nowo, tzn. lepiej i dynamiczniej, swoich codziennych obowiązków, a w konsekwencji przygotuje do takich wakacji z Bogiem, pełnych szczęścia i radości, które już nie będą miały końca.

W pierwszym wakacyjnym miesiącu, tj. w lipcu, zaleca się – obok indywidualnie podejmowanych wędrówek czy wyjazdów w małych grupach – udział w większych, odgórnie organizowanych, wyprawach.

1. Duszpasterze zachęcają do uczestnictwa w 39. Przemyskiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę, która odbywa się w dniach 4-15 lipca, a wyrusza:

– 4 lipca z Przemyśla, Leska, Radymna;

– 5 lipca z Jarosławia, Leżajska, Brzozowa;

– 6 lipca z Przeworska, Łańcuta, Krosna.

Więcej szczegółów: http://pielgrzymka.przemyska.pl/

2. Bractwo św. Jakuba Apostoła zaprasza na kolejne dwa etapy Niedzielnego Pielgrzymowania:

– 21 lipca z Przeworska do Łańcuta. Wyjście spod Bazyliki pw. Ducha Świętego o godz. 7.15, Msza św. na trasie w Nowosielcach;

– 28 lipca z Łańcuta do Krzemienicy. Wyjście spod parafii farnej o godz. 8.30, Msza św. w Krzemienicy o godz. 10.30.

Ks. Kazimierz Bełch

Dziękujemy Marcie G. i Magdalenie Ś. z Warszawy za projekt i wykonanie logo.

Przed wyruszeniem w drogę warto zwrócić uwagę na nauczanie Kościoła dotyczące turystyki: „Uprawiający turystykę chrześcijanin jest zaproszony w szczególny sposób do dziękczynienia za doświadczony na nowo dar stworzenia, w którym odzwierciedla się piękno Stwórcy; za dar wielkanocnej wolności, która uzdalnia go w Jezusie Chrystusie do solidarności ze wszystkimi braćmi i siostrami; za dar święta, w którym Duch Święty wiedzie go do wiecznej ojczyzny, pragnienia serca i celu ziemskiej pielgrzymki. (…) Krótko  mówiąc, człowiek nie powinien ani na moment zapominać, iż całe stworzenie jest darem, które nieustannie mówi doń o dobroci Boga i Stworzyciela. Wewnętrznemu doświadczeniu tego daru przez człowieka, w kontekście jego religijnego życia, towarzyszy medytacja nad stworzeniem. Inspiruje go ona do modlitwy i umacnia jego nadzieję na osiągnięcie obiecanego zbawienia” (Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych, Wskazania dla duszpasterstwa turystycznego, nr 14-15).

Uczmy się w podany tu sposób kształtować nasze wędrowanie. Przeżywajmy je zawsze w duchu dziękczynienia Bogu za Jego dary i w atmosferze świętowania. Wówczas nie tylko pogłębimy naszą więź z Bogiem, ale także wyciszymy się wewnętrznie, odreagujemy niepożądane emocje i psychicznie wypoczniemy, nawet mimo dużego wysiłku fizycznego w toku pieszej wędrówki.

Godne zalecenia są wędrówki w małych rodzinnych, przyjacielskich czy sąsiedzkich grupach, gdyż umacniają one także więzi międzyludzkie, co będzie ułatwiać, a nawet uprzyjemniać wzajemne kontakty w normalnym czasie pracy i zmagania się z różnymi trudnościami. Zachęca się także do włączania się w organizowane odgórnie wyprawy przez oddziały PTTK, Klub Górski i inne instytucje, a także przez duszpasterzy. Duszpasterstwo turystyczne zaleca m.in. udział w kilku organizowanych wędrówkach w miesiącu czerwcu, mianowicie:

1. Oddział PTTK w Przemyślu organizuje w pierwszą niedzielę czerwca (2 VI) kolejny, XXIX Rajd Pątniczy. Upamiętnia on pielgrzymkę św. Jana Pawła II do relikwii św. Józefa Sebastiana Pelczara w przemyskiej archikatedrze w dniu 2 czerwca 1991 r. Rajd rozpocznie się Mszą św. w Kalwarii Pacławskiej o godz. 9.00. Zgłoszenia na wyjazd zbiorowy przyjmuje Biuro Oddziału przy ul. Waygarta.

2.Bractwo św. Jakuba w Przeworsku organizuje przejście dwóch etapów Podkarpackiej Drogi św. Jakuba: 9 czerwca z Tuligłów do Jarosławia, które rozpocznie się Mszą św. w Tuligłowach o godz. 7.00, oraz 30 czerwca z Jarosławia do Przeworska, które rozpocznie się  Mszą św. w bazylice OO. Dominikanów o godz. 8.00. Bractwo to organizuje również przejście dwóch dziennych etapów Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Olkusza do Piekar Śląskich w dniach 22 i 23 czerwca.

3. Duszpasterstwo Turystyczne organizuje w drugą niedzielę czerwca (9 VI) tradycyjną pielgrzymkę do Krzyża na Kopystańce, upamiętniającego pielgrzymowanie św. Jana Pawła II do Krosna i Dukli w 1997 r. oraz wyniesienie do chwały ołtarzy naszych Patronów: kanonizację Jana z Dukli i Józefa Sebastiana Pelczara i beatyfikację Jana Balickiego. Pielgrzymka rozpocznie się o godz. 14, równocześnie w kościele parafialnym w Rybotyczach i w kościele filialnym w Brylińcach. Na trasie będzie prowadzone nabożeństwo Drogi Światła, a po dojściu na szczyt uroczysta koncelebrowana Msza św.

ks. Kazimierz Bełch

Duszpasterstwo Turystyczne Archidiecezji Przemyskiej oraz Duszpasterstwo Turystyczne Diecezji Rzeszowskiej informuje wszystkich Uczestników ostatnich szkleń dotyczących uzyskania Licencji do oprowadzania po obiektach sakralnych, że dopiero 23 maja ostatni zainteresowani dosłali swoje zdjęcia.

Drugi krok, to czasochłonna obróbka komputerowa przygotowująca do druku oraz ostateczna konsultacja kształtu Licencji w Zespole Ks. Bp. Krzysztofa Zadarko w dniu 17 czerwca 2019 r., tak by posiadała cechy uniwersalne dla wszystkich diecezji w Polsce, a w końcu wybranie odpowiedniej firmy wykonawczej. To wszystko powoduje, że licencje mogą być gotowe najwcześniej na przełomie czerwca i lipca.

Streszczenie szkoleń, sposób i miejsce odbioru Licencji będą podane w następnym komunikacie.

Z modlitwą i serdecznym pozdrowieniem
Ks. Przemysław Dudek, Ks. Piotr Bartnik

Miesiąc maj w przyrodzie jawi się jako kobierzec wielobarwnych kwiatów. Toteż zawsze był z radością oczekiwany i przeżywany, o czym świadczą staropolskie przysłowia: „W maju jak w raju”; „Boże daj, Boże daj, aby wiecznie trwał nam maj” (Nowa Księga Przysłów Polskich, t. II).

Rozkwit życia w przyrodzie nie tylko zachwyca, ale czyni nas młodszymi. I pobudza do wyruszenia w drogę, by przeżyć wspaniałą przygodę spotkania z pięknem. Pomocą do rozczytania się w tym pięknie niech nam posłuży List św. Jana Pawła II do młodzieży całego świata. Papież w nim pisze m.in., „iż obcując z przyrodą przyjmujemy w siebie, w nasze ludzkie bytowanie, samą tajemnicę stworzenia, która odsłania się przed nami niesłychanym bogactwem i różnorodnością istnień widzialnych, a równocześnie wciąż zaprasza w stronę tego, co ukryte, co niewidzialne”. Następnie dodaje, że „przyroda jest dana człowiekowi również jako przedmiot podziwu i kontemplacji, jako wielkie zwierciadło świata. Odbija się w nim przymierze Stwórcy ze swoim stworzeniem, którego centrum od początku znajduje się w człowieku, stworzonym wprost na obraz swego Stwórcy”. Św. Jan Paweł II porównuje przyrodę do księgi, pisząc: „Dobrze jest człowiekowi czytać w tej księdze przedziwnej, jaką jest «księga przyrody» szeroko otwarta dla każdego”. W zakończeniu tej tematyki Papież wyraża swoje życzenie i zachętę: „życzę Wam, Młodym, aby wasze wzrastanie w latach i w mądrości dokonywało się przez obcowanie z przyrodą. Miejcie na to czas! Nie żałujcie go! Podejmijcie również trud i wysiłek, jaki to obcowanie niesie z sobą, zwłaszcza gdy pragniemy docierać do rejonów szczególnie eksponowanych [wysokogórskich]. Ten trud jest twórczy, stanowi on zarazem element zdrowego odpoczynku, który jest Wam potrzebny, na równi ze studiami i pracą” (nr 14).

Poczujmy się wszyscy, także osoby w wieku emerytalnym, adresatami tego pięknego listu naszego Wielkiego Rodaka. Wszak nasze wzrastanie w sferze duchowej nie kończy się z przejściem na emeryturę, ale trwa, a nawet intensyfikuje się w wieku podeszłym. Miejmy zatem czas na spotkania z przyrodą. One nie tylko pozwolą nam wypocząć, ale mogą także wielorako ubogacić.

Duszpasterstwo turystyczne zachęca do majowych wędrówek w świat przyrody. Warto je sobie organizować w małych, rodzinnych czy przyjacielskich kręgach. Duszpasterstwo proponuje również udział w większych grupach, odgórnie organizowanych przez różne instytucje. Między innymi zaleca pielgrzymowanie Drogą św. Jakuba, mianowicie:

• w niedzielę 12 maja przejście drugiego etapu Podkarpackiej Drogi św. Jakuba z Przemyśla do Tuligłów. Etap ten rozpocznie się Mszą św. w przemyskiej archikatedrze o godz. 7.00.
• w dniach 18-19 maja dwa etapy na Małopolskiej Drodze św. Jakuba: z Krakowa do Ojcowa (18 V) i z Ojcowa do Olkusza (19 V). Zgłoszenia należy kierować na e-mail: przeworsk@gmail.pl albo telefonicznie pod nr: 727 591 466.

ks. Kazimierz Bełch

P.T.
Drodzy Przewodnicy Turystyczni,
Piloci wycieczek, Organizatorzy turystyki grupowej i wszyscy miłośnicy turystyki,

Duszpasterstwo Turystyczne Archidiecezji Przemyskiej oraz Diecezji Rzeszowskiej zaprasza zainteresowanych na szkolenie „LICENCJA DO OPROWADZANIA PO OBIEKTACH SAKRALNYCH”, które rozpocznie się 27 kwietnia 2019 r.,  o godz. 9:00 u Bernardynów w Rzeszowie – Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – Sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej, ul. Sokoła 8.

ZAPRASZAMY

Z serdecznym pozdrowieniem

Ks. Przemysław Dudek, Ks. Piotr Bartnik